Foto: Atatürk Anıtı - Anzac Parade, Kanberra

Türkiye-Avustralya ilişkilerinin tarihinde Türk ve Anzak ordularını karşı karşıya getiren Çanakkale Savaşları önemli yer tutmaktadır. İki ülke arasında dünyada eşi bulunmayan bir şekilde, şiddetli bir savaş sırasında başlamış karşılıklı saygı ve dostluk duyguları, pekişerek günümüze kadar devam etmiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, bu dostluğun bir ifadesi olarak 1934 yılında Avustralyalı ve Yeni Zelandalı annelere aşağıdaki mesajı göndermiştir.

“Bu memleketin toprakları üzerinde kanlarını döken kahramanlar! Burada bir dost vatanın toprağındasınız.

Huzur ve sükûn içinde uyuyunuz. Sizler, Mehmetçiklerle yanyana, koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlâtlarını harbe gönderen analar! Gözyaşlarınızı dindiriniz. Evlâtlarınız bizim bağrımızdadır.

Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat uyuyacaklardır. Onlar, bu toprakta canlarını verdikten sonra, artık bizim evlâtlarımız olmuşlardır.”

Atatürk’ün bu özlü ve anlamlı sözleri, 1934 yılında, 18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi’nin yıldönümü nedeniyle düzenlenen törenlerde okunmak üzere hazırlayıp dönemin İçişleri Bakanı Şükrü Kaya’ya verdiği metinde yer almaktadır.

Atatürk bu mesajında “düşman” askerlerini “bu memleketin topraklarında kanlarını döken kahramanlar” diye tanımlarken, bir asker ve komutan olarak, Anzaklar hakkında beslediği takdir duygularını içtenlik ve olgunlukla dile getirmektedir.

Anzak askerlerinin vatanlarından kilometrelerce uzakta, hiç tanımadığı topraklarda ve hiç bilmediği insanlarla, ayrıca neden ve hangi amaçla savaştıklarını dahi bilmeden kahramanca çarpışmalarını takdir eden Atatürk, “dost bir vatanın toprağındasınız, huzur ve sükun içinde uyuyunuz, sizler, Mehmetçiklerle yanyana koyun koyunasınız” sözleriyleanmıştır.

Yaklaşık 10 ay süren savaş sonrasında on binlerce şehitin yanı sıra geride evlat acısıyla dolu binlerce anne kalmıştır. Atatürk burada Anzak annelerine “Evlatlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve rahat uyuyacaklardır. Onlar bu topraklarda canlarını verdikten sonra, artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.” diye hitap ederek evlatlarınızı bizimkilerle eş tutuyor ve onların mezarlarına da aynı sevgi ve saygıyla sahip çıkıyoruz mesajını vermek istemiştir.

Atatürk’ün bu sözlerinin yanı sıra aynı tarihlerde Melburn’de yayınlanan “Star” gazetesinin talebi üzerine Avustralyalılara gönderdiği bir mesajı daha bulunmaktadır. Sözkonusu haber, birgün sonra Sidney’de kain “The Sydney Morning Herald” gazetesinde de yayınlanmıştır.

“25 Nisan 1915 Gelibolu ihraç (çıkarma) hareketi ve bu Yarımada’da cereyan eden bütün muharebeler, dünyaya orada kanlarını dökenlerin kahramanlığı ile beraber, bu mücadelenin sebep olduğu zayiatın milletleri için ne kadar elemli olduğunu göstermiştir.”

Görüleceği üzere, Atatürk aynı yıl 18 Mart’ta duyurduğu düşüncelerini bir kez daha vurgulamaktadır. Atatürk’ün bu kısa ve özlü mesajı, Genel Sekreter Vekili Hasan Rıza Bey’in (Soyak) imzasını taşıyan bir telgrafla Star gazetesine gönderilmiştir. Atatürk’ün zamanın uluslararası yazışma dili olan Fransızcaya çevrilen mesajı, Star gazetesinin 25 Nisan 1934 tarihli sayısında “Türkiye, Eski Düşman, Hatırlıyor” (Turkey, Old Foe, Remembers) manşetiyle yayınlanmıştır. Sözkonusu gazetenin nüshası ile Hasan Rıza’ya hitaben gönderilen ve Atatürk’ün mesajından duyulan memnuniyeti dile getiren teşekkür mektubu aşağıda sunulmaktadır.

Kısa bir zaman aralığıyla ve aynı samimi duygularla söylenen bu sözler, Çanakkale Savaşları’na bizzat katılmış, çarpışmaların şiddetini şahsen yaşamış, onbinlerce genç insanın trajedisine en yakından tanık olmuş muzaffer bir komutan olan Atatürk’ün insani değerlerinin ve devlet adamlığının güzel bir örneğidir.

1915’den günümüze Avustralyalıların Türklerin gönlünde özel bir yeri vardır, bunun temelinde şiddetli muharebeye rağmen Mehmetçik ile Avustralyalı askerler arasında gelişen karşılıklı derin saygı bulunmaktadır.

Ülkelerimiz ve halklarımız arasındaki tarihi dostluk bağlarının gelişmeye ve derinleşmeye devam edeceğine olan inancımız tamdır.

İlgili Dosyalar

EK-1

EK-2

3147 Turkey_029